Stichting Mali-Waalsdorp

Naast Mali in het algemeen willen wij de aandacht vestigen op een gebied in Mali in het bijzonder, te weten Pays-Dogon. In dit gebied zijn wij als stichting werkzaam.
Pays Dogon kenmerkt zich enerzijds door zijn geografische ligging en anderzijds door haar rijke cultuur.

Hieronder informatie over:
Situering dorpen - begraven van de doden - initiatie - maskerdansen - muziek - architectuur - beelden.

Issa Guindo
Issa Guindo was Dogon en heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de relatie die vandaag de dag bestaat tussen onze stichting en Ende. In 2001 bezocht hij onze stichting en bracht ook een bezoek aan Montessorischool Waalsdorp, waarbij hij als cadeau een beeld meenam van een vrouw met zwaluw in haar hand. Dit staat symbool voor de vriendschap tussen onze beide landen. Als geen ander kende Issa het dagelijkse bestaan van de Dogon, de opbouw van de gemeenschap, feesten, rituelen rondom geboorte, initiatie en dood, het gebruik van de aarde en de plaats in de kosmos. Zijn vader was dorpsoudste Lewenindijou Guindo, tevens vertegenwoordiger van de regio Ende. Toen Lewenindijou in 2000 stierf nam Issa veel taken van hem over. Bovendien richtte hij een gidsenschool op, om ook via die weg de overlevering van de Dogoncultuur zuiver te houden.
In 2002 overleed Issa Guindo plotseling op 42-jarige leeftijd. Hij leed aan hepatitis en malaria.

Het boek van Issa Guindo 'Het dageljkse leven van de Dogon' is in de meeste winkels niet meer verkrijgbaar. Wie geïnteresseerd is kan het bestellen via internet. Raadpleeg hiertoe de volgende site: www.mali-dogon.com.

Situering
De Dogon wonen in Mali, dicht bij de grens van buurland Burkina Faso. De Dogondorpen liggen verspreid langs de ‘falaise van Bandiagara’ , zo ook het dorp Ende. Deze ‘Falaise’ is een 260 kilometer lange rotswand, die een hoogte heeft variërend van 100 tot 700 meter. Doordat het Dogonvolk hier geïsoleerd al meer dan 600 jaar leeft, hebben zij hun cultuur met de bijbehorende tradities goed kunnen handhaven. Verschanst achter de rotsen, konden zij de koloniale macht en oprukkende moslimvolkeren ‘buiten de deur’ houden. Van oorsprong komen de Dogon uit het westen van Mali, het land van Mandé, waar zij verdreven zijn door de oprukkende islam. In de 15e Eeuw kwamen zij in het huidige Dogongebied binnen, waar zij in rondom Sangha de Tellem ontmoetten, een volk wat tussen de 11e en 15e eeuw hier leefde. Door droogten en epidemieën waren de Tellem in aantal geminimaliseerd.
De Dogon zijn wereldberoemd geworden door hun bijzondere cultuur die samenhangt met leven en vooral ook dood. Het gebied is in 1989 toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst, vanwege zijn unieke culturele en natuurlijke waarde, die behouden dient te worden voor de mensheid.

Begraven van de doden
Marcel Griaule en Germaine Dieterlen hebben in de eerste helft van de twintigste eeuw veel onderzoek verricht naar de Dogon en hun voorgangers, de Tellem. Zij deden talrijke grotvondsten als aardewerkscherven, weefselresten, maskers en beenderen. De grotten hebben ervoor gezorgd dat dit alles goed bewaard is. De Tellem woonden niet in de grotten, zij begroeven er alleen hun volwassen doden en dit ging vermoedelijk met allerlei rituelen gepaard. De Dogon gaven belangrijke dieren mee in het graf: kroonkraanvogel, schildpad en soms kleding, maar geen andere grafgiften zoals de Tellem. De Dogon hijsen de doden omhoog, gewikkeld in geweven doek en schoven de lichamen zo de rotsgraven in. De praktijk van tegenwoordig is dat de Hogons nog in de rotsen begraven worden, maar de andere Dogon in de vlakte.

Dogon en de goden
De Dogon hebben een complex godenstelsel. De hoofdgod is Ama, die de ‘leider’ is van de andere goden de Ljewe. De Hogon is een soort hogepriester, die de plaatsvervanger is van de goden op aarde. Hij bemiddelt in zaken van geloof, recht en handel. De foto toont de Hogon van Ende die in 2006 stierf. Tot op heden kreeg hij geen plaatsvervanger.
Elk gezin heeft een leemkegel als altaar,waarop geofferd wordt. De Léwè is het dorpsaltaar op een centrale plek.

Maskerdansen
Karakteristiek voor de Dogon zijn hun maskerdansen.
Bij elke gebeurtenis vinden er maskerdansen plaats. Vooral bij de oogst en bij begrafenissen.De dorpsoudsten bepalen welke maskers eraan mogen meedoen en hoe lang het feest/de ceremonie zal duren.

Zo vormen de maskerdansen een belangrijk onderdeel van het dodenritueel de Dama . Bij de Dogon vindt enkele dagen na het overlijden het eerste afscheid van een dode plaats. Dit gaat gepaard met dans, zang en een opvoering van maskers. De Dama is de tweede begrafenis, waarbij definitief afscheid wordt genomen van meestal meerdere overledenen tegelijk. Vaak wordt er in het dorp gewacht met een Dama tot een jaar met een goede oogst, alle deelnemers moeten immers van eten en drinken (gerstebier in kalebassen!) worden voorzien. In de dorpen aan de voet van de falaise gaat er soms wel meer dan tien jaar voorbij voor er een nieuwe Dama wordt gehouden.

Een ander belangrijk ritueel waarbij maskerdansen worden opgevoerd, is de Sigui. Iedere zestig jaar wordt het Sigui-ritueel gehouden, waarmee de vervanging van de ene generatie door de andere wordt gevierd. De Sigui begint altijd in het dorp Yougo-Dogorou en verspreidt zich vervolgens in westelijke richting over het gehele Dogon gebied Elk dorp waar de Sigui is geweest, nodigt het volgende dorp uit om hun Sigui te gaan voorbereiden. De laatste Sigui werd gehouden van 1967 tot 1974.

De maskers zijn voor de Dogon heilig.
Er mag alleen overdag met maskers worden gedanst. Voordat er zal worden gedanst worden er enkele dieren (kippen of een geit) geofferd en wordt bescherming van de maskers gevraagd tegen kwade geesten. Ook na afloop wordt weer geofferd, ditmaal om de maskers te zuiveren.

De dansen kennen een vaste opbouw:
Als de trommelaars beginnen te spelen komen de dansers vanuit het bos (de brousse) rond het dorp naar de open plek in het dorp. Na een gezamenlijke start roept de dansmeester in het sigi so - de geheime taal waarin de maskers met elkaar communiceren - de verschillende maskers op. Elk masker danst de voor hem karakteristieke rol, als er meer maskers van hetzelfde type zijn, treden die samen op. Als afsluiting danst de hele groep weer samen, waarna ze weer terugkeren naar de brousse.

Alleen mannen uit de kaste van de landbouwers mogen maskerdanser worden, je moet van onbesproken gedrag zijn en bereid zijn veel tijd te steken in het oefenen van de verschillende dansen, het je verdiepen in de betekenis van de maskers en het leren van de geheime taal, het sigi so.
Er zijn enorm veel verschillende soorten Dogon maskers, alles wat een rol speelt in het dagelijkse leven kan in een masker worden uitgebeeld. Zowel mensen (mannen én vrouwen), dieren en symbolen worden in de maskers uitgebeeld.
Een veelvoorkomend masker is het Kanaga-masker, in de vorm van een kruis, met twee omhoog- en twee omlaagstekende uiteinden. Het symboliseert de mens tussen hemel en aarde, met beide voeten op de grond en zijn handen opgeheven naar de hemel.
Een ander populair masker is het Sirige-masker, dat wel – afhankelijk van de kracht van de danser – tot drie meter hoog kan zijn. Het symboliseert ook de verbinding tussen hemel en aarde.

Aan de volgende items wordt gewerkt:
Initiatie
Muziek
Architectuur
Beelden


		Doelstelling Bestuur Projecten Werkbezoek Boutique Nieuwsbrief Donateurs ANBI Sponsoren Algemeen Pays Dogon Millenniumdoelen
	Naast Mali in het algemeen willen wij de aandacht vestigen op een gebied in Mali in het bijzonder, te weten Pays-Dogon. In dit gebied zijn wij als stichting werkzaam. Pays Dogon kenmerkt zich enerzijds door zijn geografische ligging en anderzijds door haar rijke cultuur. Hieronder informatie over: Situering dorpen - begraven van de doden - initiatie - maskerdansen - muziek - architectuur - beelden. Issa Guindo Issa Guindo was Dogon en heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de relatie die vandaag de dag bestaat tussen onze stichting en Ende. In 2001 bezocht hij onze stichting en bracht ook een bezoek aan Montessorischool Waalsdorp, waarbij hij als cadeau een beeld meenam van een vrouw met zwaluw in haar hand. Dit staat symbool voor de vriendschap tussen onze beide landen. Als geen ander kende Issa het dagelijkse bestaan van de Dogon, de opbouw van de gemeenschap, feesten, rituelen rondom geboorte, initiatie en dood, het gebruik van de aarde en de plaats in de kosmos. Zijn vader was dorpsoudste Lewenindijou Guindo, tevens vertegenwoordiger van de regio Ende. Toen Lewenindijou in 2000 stierf nam Issa veel taken van hem over. Bovendien richtte hij een gidsenschool op, om ook via die weg de overlevering van de Dogoncultuur zuiver te houden. In 2002 overleed Issa Guindo plotseling op 42-jarige leeftijd. Hij leed aan hepatitis en malaria. Het boek van Issa Guindo 'Het dageljkse leven van de Dogon' is in de meeste winkels niet meer verkrijgbaar. Wie geïnteresseerd is kan het bestellen via internet. Raadpleeg hiertoe de volgende site: www.mali-dogon.com. Situering De Dogon wonen in Mali, dicht bij de grens van buurland Burkina Faso. De Dogondorpen liggen verspreid langs de ‘falaise van Bandiagara’ , zo ook het dorp Ende. Deze ‘Falaise’ is een 260 kilometer lange rotswand, die een hoogte heeft variërend van 100 tot 700 meter. Doordat het Dogonvolk hier geïsoleerd al meer dan 600 jaar leeft, hebben zij hun cultuur met de bijbehorende tradities goed kunnen handhaven. Verschanst achter de rotsen, konden zij de koloniale macht en oprukkende moslimvolkeren ‘buiten de deur’ houden. Van oorsprong komen de Dogon uit het westen van Mali, het land van Mandé, waar zij verdreven zijn door de oprukkende islam. In de 15e Eeuw kwamen zij in het huidige Dogongebied binnen, waar zij in rondom Sangha de Tellem ontmoetten, een volk wat tussen de 11e en 15e eeuw hier leefde. Door droogten en epidemieën waren de Tellem in aantal geminimaliseerd. De Dogon zijn wereldberoemd geworden door hun bijzondere cultuur die samenhangt met leven en vooral ook dood. Het gebied is in 1989 toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst, vanwege zijn unieke culturele en natuurlijke waarde, die behouden dient te worden voor de mensheid. Begraven van de doden Marcel Griaule en Germaine Dieterlen hebben in de eerste helft van de twintigste eeuw veel onderzoek verricht naar de Dogon en hun voorgangers, de Tellem. Zij deden talrijke grotvondsten als aardewerkscherven, weefselresten, maskers en beenderen. De grotten hebben ervoor gezorgd dat dit alles goed bewaard is. De Tellem woonden niet in de grotten, zij begroeven er alleen hun volwassen doden en dit ging vermoedelijk met allerlei rituelen gepaard. De Dogon gaven belangrijke dieren mee in het graf: kroonkraanvogel, schildpad en soms kleding, maar geen andere grafgiften zoals de Tellem. De Dogon hijsen de doden omhoog, gewikkeld in geweven doek en schoven de lichamen zo de rotsgraven in. De praktijk van tegenwoordig is dat de Hogons nog in de rotsen begraven worden, maar de andere Dogon in de vlakte. Dogon en de goden De Dogon hebben een complex godenstelsel. De hoofdgod is Ama, die de ‘leider’ is van de andere goden de Ljewe. De Hogon is een soort hogepriester, die de plaatsvervanger is van de goden op aarde. Hij bemiddelt in zaken van geloof, recht en handel. De foto toont de Hogon van Ende die in 2006 stierf. Tot op heden kreeg hij geen plaatsvervanger. Elk gezin heeft een leemkegel als altaar,waarop geofferd wordt. De Léwè is het dorpsaltaar op een centrale plek. Maskerdansen Karakteristiek voor de Dogon zijn hun maskerdansen. Bij elke gebeurtenis vinden er maskerdansen plaats. Vooral bij de oogst en bij begrafenissen.De dorpsoudsten bepalen welke maskers eraan mogen meedoen en hoe lang het feest/de ceremonie zal duren. Zo vormen de maskerdansen een belangrijk onderdeel van het dodenritueel de Dama . Bij de Dogon vindt enkele dagen na het overlijden het eerste afscheid van een dode plaats. Dit gaat gepaard met dans, zang en een opvoering van maskers. De Dama is de tweede begrafenis, waarbij definitief afscheid wordt genomen van meestal meerdere overledenen tegelijk. Vaak wordt er in het dorp gewacht met een Dama tot een jaar met een goede oogst, alle deelnemers moeten immers van eten en drinken (gerstebier in kalebassen!) worden voorzien. In de dorpen aan de voet van de falaise gaat er soms wel meer dan tien jaar voorbij voor er een nieuwe Dama wordt gehouden. Een ander belangrijk ritueel waarbij maskerdansen worden opgevoerd, is de Sigui. Iedere zestig jaar wordt het Sigui-ritueel gehouden, waarmee de vervanging van de ene generatie door de andere wordt gevierd. De Sigui begint altijd in het dorp Yougo-Dogorou en verspreidt zich vervolgens in westelijke richting over het gehele Dogon gebied Elk dorp waar de Sigui is geweest, nodigt het volgende dorp uit om hun Sigui te gaan voorbereiden. De laatste Sigui werd gehouden van 1967 tot 1974. De maskers zijn voor de Dogon heilig. Er mag alleen overdag met maskers worden gedanst. Voordat er zal worden gedanst worden er enkele dieren (kippen of een geit) geofferd en wordt bescherming van de maskers gevraagd tegen kwade geesten. Ook na afloop wordt weer geofferd, ditmaal om de maskers te zuiveren. De dansen kennen een vaste opbouw: Als de trommelaars beginnen te spelen komen de dansers vanuit het bos (de brousse) rond het dorp naar de open plek in het dorp. Na een gezamenlijke start roept de dansmeester in het sigi so - de geheime taal waarin de maskers met elkaar communiceren - de verschillende maskers op. Elk masker danst de voor hem karakteristieke rol, als er meer maskers van hetzelfde type zijn, treden die samen op. Als afsluiting danst de hele groep weer samen, waarna ze weer terugkeren naar de brousse. Alleen mannen uit de kaste van de landbouwers mogen maskerdanser worden, je moet van onbesproken gedrag zijn en bereid zijn veel tijd te steken in het oefenen van de verschillende dansen, het je verdiepen in de betekenis van de maskers en het leren van de geheime taal, het sigi so. Er zijn enorm veel verschillende soorten Dogon maskers, alles wat een rol speelt in het dagelijkse leven kan in een masker worden uitgebeeld. Zowel mensen (mannen én vrouwen), dieren en symbolen worden in de maskers uitgebeeld. Een veelvoorkomend masker is het Kanaga-masker, in de vorm van een kruis, met twee omhoog- en twee omlaagstekende uiteinden. Het symboliseert de mens tussen hemel en aarde, met beide voeten op de grond en zijn handen opgeheven naar de hemel. Een ander populair masker is het Sirige-masker, dat wel – afhankelijk van de kracht van de danser – tot drie meter hoog kan zijn. Het symboliseert ook de verbinding tussen hemel en aarde. Aan de volgende items wordt gewerkt: Initiatie Muziek Architectuur Beelden